Miasta stoją dziś przed ogromnymi wyzwaniami. Zmiana klimatu i negatywne skutki postępującej urbanizacji nakładają się na siebie, wpływając na nasz komfort życia. Zarządcy miast muszą podejmować szybkie i trafne decyzje w zakresie działań adaptacyjnych. Dlatego też można zadać pytanie: jak efektywnie wesprzeć proces decyzyjny w miastach? Na to pytanie stara się odpowiedzieć Projekt LifeCoolCity, realizowany w ramach unijnego programu LIFE z dofinansowaniem Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Zmiana klimatu i jej wpływ na miasta
Jednym z głównych problemów współczesnych miast jest antropogeniczna zmiana klimatu. Szacuje się, że do połowy tego stulecia 80% ludności Europy będzie mieszkać na obszarach miejskich. Wiąże się to z szeregiem różnych problemów w przestrzeni środowiska miejskiego, które nakładają się na siebie i wzajemnie na siebie oddziałują. Tymi problemami są m.in. nadmierne uszczelnienie terenu, miejska wyspa ciepła, spadek jakości roślinności, niekorzystne warunki wodne czy utrata bioróżnorodności. Europejskie strategie adaptacyjne oraz liczne inicjatywy unijne, ale również nasze krajowe miejskie plany adaptacji mają za zadanie wdrażać działania łagodzące negatywne skutki zmiany klimatu. Tylko jak to zrobić w efektywny sposób, który przyniesie miarodajne efekty? Jakich narzędzi i rozwiązań potrzebuje miasto, aby wesprzeć proces decyzyjny? Nad tym pracuje konsorcjum Projektu LifeCoolCity, czyli firma MGGP Aero (lider), miasto Wrocław, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego, Wydział Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego, UNEP/GRID-Warszawa oraz firma Sieker.
Skupmy się na błękitno zielonej infrastrukturze
W Projekcie LifeCoolCity analizowane jest środowisko miejskie i jego problemy wynikające z antropogenicznej zmiany klimatu. Chociaż zdecydowanie lepiej używać określenia „wyzwania” niż „problemy”, ponieważ projekt wspiera miasta we wzroście ich potencjału adaptacyjnego. W jaki sposób? Projekt skupia się na dostarczeniu narzędzi, które efektywnie wesprą proces zarządzania błękitno-zieloną infrastrukturą poprzez rozpoznanie stanu zdefiniowanych pięciu czynników budujących potencjał adaptacyjny miasta, tj. uszczelnienia terenu, miejskiej wyspy ciepła, stanu błękitnej infrastruktury, stanu zielonej infrastruktury oraz stanu bioróżnorodności. Warto podkreślić, że błękitno-zielona infrastruktura (BZI) odgrywa kluczową rolę w łagodzeniu negatywnych skutków zmiany klimatu. Wdrażanie rozwiązań opartych na naturze jest kluczowe w działaniach adaptacyjnych miast, wprowadzając synergię między działaniami ludzkimi a funkcjami ekosystemów, co przekłada się na korzyści dla środowiska i społeczeństwa. Rozwijane narzędzia mają za zadanie dostarczyć diagnozę stanu środowiska miejskiego, analizę zróżnicowania przestrzennego oraz rekomendacje działań z zakresu BZI w mieście. Innowacyjność wdrażanych rozwiązań będzie się opierać na integracji technologii pozyskania danych z pułapu satelitarnego i lotniczego oraz ich analizie z zastosowaniem Systemów Informacji Geograficznej (GIS).
Rezultaty Projektu, czyli narzędzia dla miast
Projekt obejmuje swoim zasięgiem około 10 000 miast Unii Europejskiej, dostarczając narzędzi budujących wiedzę o potencjale adaptacyjnym – w skali Europy i pojedynczego miasta. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu zarówno danych satelitarnych, jak i precyzyjnych danych lotniczych. W efekcie decydenci, zarządcy i mieszkańcy miast otrzymają do dyspozycji cztery produkty o różnym stopniu szczegółowości: CoolCity Ranking, CoolCity View, CoolCity Design oraz CoolCity Monitoring. Dwa pierwsze produkty, czyli CoolCity Ranking oraz CoolCity View, są rozwijane w oparciu o dane satelitarne. CoolCity Ranking pomoże zidentyfikować i zwaloryzować potrzeby adaptacyjne obszarów zurbanizowanych w przestrzeni Europy, z kolei CoolCity View przedstawi przestrzenną zmienność pięciu czynników budujących potencjał adaptacyjny w obrębie miasta. Kolejne dwa produkty, czyli CoolCity Design oraz CoolCity Monitoring, rozwijane są w oparciu o precyzyjne dane lotnicze. CoolCity Design jest złożonym produktem dostarczającym szczegółowej diagnozy stanu środowiska miejskiego oraz rekomendującym najefektywniejsze rozwiązania oparte na przyrodzie z wykorzystaniem rozwijanego systemu wsparcia decyzji. CoolCity Monitoring ma za zadanie monitorować i oceniać skuteczność wdrażanych rozwiązań BZI w mieście. Dzięki informacjom i wiedzy dostarczanej przez rezultaty projektu miasta będą mogły podjąć efektywne działania z zakresu przebudowy błękitno-zielonej infrastruktury. Dalekosiężnym efektem będzie znaczna poprawa warunków życia w miastach.
Głos miasta w kwestii adaptacji do zmiany klimatu – zapraszamy do współpracy!
Głównymi odbiorcami rezultatów projektu LifeCoolCity są miasta. Ich głos w kwestii adaptacji do zmiany klimatu jest najważniejszy. Dlatego też realizatorzy projektu prowadzą liczne konsultacje z miastami, próbując zrozumieć potrzeby i wyzwania, przed jakimi stoją w zakresie działań adaptacyjnych. W ramach projektu powstał Zespół Konsultacyjny, do którego zapraszani do współpracy są przedstawiciele miast, a w szczególności osoby odpowiedzialne za zarządzanie zielenią miejską, ochronę środowiska czy politykę klimatyczną w mieście. Podczas zdalnych spotkań realizatorzy projektu z jednej strony dzielą się swoimi doświadczeniami i pomysłami, a z drugiej strony chętne przysłuchują się, jakie są potrzeby i oczekiwania miast oraz ich przedstawicieli. Dodatkowo, w ramach podziękowania za współpracę i wsparcie, dla 20 miast aktywnie uczestniczących w pracach Zespołu Konsultacyjnego opracowany zostanie dedykowany raport CoolCity View, przedstawiający zróżnicowanie wewnętrzne miasta pod kątem pięciu kluczowych czynników wpływających na potencjał adaptacyjny do zmian klimatu. Raport ten może stanowić istotne wsparcie dla jednostek miejskich odpowiedzialnych za tworzenie dokumentów strategicznych, opracowywanie Miejskich Planów Adaptacji oraz wdrażanie strategii przystosowania miasta do zmieniających się warunków klimatycznych. Rekrutacja miast do Zespołu Konsultacyjnego trwa a zapisy odbywają się poprzez formularz dostępny pod tym LINKIEM.
Rozwiązania oparte na naturze w mieście, czyli jak zrobić to dobrze?
Pierwszym miastem, dla którego – na bazie produktów projektu – zostanie stworzona koncepcja przebudowy BZI, jest Wrocław. Dzięki pozyskanym danym lotniczym oraz opracowanym teledetekcyjnym produktom informacyjnym przeprowadzona zostanie w pierwszej kolejności identyfikacja potrzeb miasta. Miasto zostanie przeprowadzone przez cały proces od pozyskania danych po opracowanie diagnozy stanu środowiska miejskiego oraz wskazanie rekomendowanych rozwiązań BZI dla wyznaczonych obszarów. W kolejnym kroku nastąpi wdrożenie proponowanych rozwiązań opartych na naturze, aby na koniec móc ocenić efektywność tych działań. I to wszystko dzięki produktom rozwiniętym w ramach Projektu LifeCoolCity.
Projekt LifeCoolCity jest dofinansowany przez Unię Europejską w ramach Programu LIFE+ oraz przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
